وبلاگ گروه مدیریت واحد علامه طبرسی

مقدمه:

در برخی موارد، هر موسسه آموزشی ممکن است روشی ویژه به خود داشته باشد که تا اندازه ای نوآورانه است. هر دانشکده یا دانشگاه می تواند نشریات و مطالبی را منتشر کند که معرفی‌کننده برنامه ها و فعالیتهای جدیدی است که با هنجازهای دانشگاهی متفاوت هستند و شیوه جدیدی را (دست‌کم برای موسسه) ابداع می کنند و افرادی توانمند را برای هدفهای مناسب در نظر بگیرد. در هر صورت این فعالیتهای جدید و دیگر تغییرات، برای بسیاری از بخشها به صورت تصادفی هستند نه سیستماتیک. تعداد محدودی از موسسات آموزشی به کنترل خوبی بر پیامدهای حاصل از نوآوری دست یافته اند و بسیاری از موسسات آموزشی که زمان و تلاشهای قابل ملاحظه ای را صرف بهبود عملکرد خود کرده اند که اغلب به الگوی پیشین بازگشت داشته اند. پرروشن است که بسیاری از موسسات آموزشی فاقد یک چارچوب سیستماتیک هستند که به آنها اجازه بدهد تا به طور موثری تغییرات را مدیریت و نوآوری را تشویق کنند و به نتایج مثبت و رو به افزایش حاصل از تلاشهای خود دست یایند.

مفهوم IT
بسیاری از افراد با مفهوم IT اشنا نیستند و حیطه و قلمرو ان را نمی شناسند. شاید دلیل ان ناشی از برداشتهای غلط افراد از IT باشد، زیرا هر کس بر اساس نیاز خود و نوع استفاده از امکانات IT، ان را تعریف می کند. از نظر یونیسکو، فناوری اطلاعات IT عبارت است از روشهای علمی، فنی، مهندسی و تکنیک های مدیریت، پردازش و کاربرد اطلاعات در زمینه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی. فناوری اطلاعات (IT) به پردازش و توزیع داده ها با استفاده از سخت افزار و نرم افزارهای رایانه ای و تجهیزات ارتباط از راه دور گفته می شود.
سیر تاریخی تحول و پیشرفت IT
 پیدایش اصلی IT به مفهوم امروزی ان، ارسال نخستین پیام تلگرافی در سال 1844 توسط "ساموئل مورس" است. بدون شک با اختراع تلگراف، اولین قدم در انتقال اطلاعات از طریق امواج برداشته شد. اختراع تلفن در سال 1876 توسط "گراهام بل" و ساخت اولین لامپ خلاء در سال 1906 توسط (فاست) قدم های بعدی در شکل گیری IT بودند. با پیدایش کامپیوتر، رشد IT ابعاد تازه ای به خود گرفت. از اوسط ده 1950 تا اواسط دهه 1970 اصول نظری علوم کامپیوتر به عنوان بستر و زیر ساخت IT پایه ریزی شد.
پس از اواسط دهه 1980 و با توسعه ی کامپیوتر های شخصی، IT در دسترس بیشتر مردم جهان قرار گرفت. از این به بعد توسعه ی IT در ابعاد سخت افزار و نرم افزار قابل توجه بوده است، اما هیچ کدام نتوانست به اندازه ی فناوری اینترنت در تحولات دنیای جدید موثر باشد.
مدیریت کلان آموزش عالی
الف- مدیریت کلان آموزش عالی
ـ فناوری اطلاعات و ارتباطات از طرق زیر بر بهبود مدیریت کلان آموزش عالی تأثیر می‌گذارد:
ـ بهبود نظام‌های اطلاع رسانی و گزارش‌دهی
ـ بهینه‌سازی ارتباطات و گزارشات مجریان و بازتاب اطلاعاتی آن‌ها
ـ تامین اطلاعات مورد نیاز برای پیش‌بینی بهتر آینده و تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های مؤثرتر
ـ بهبود در کمیت و کیفیت اطلاعات و مدیریت آن
ـ هماهنگی درانجام فعالیت‌ها و وظایف و جلوگیری از دوباره کاری‌ها
ـ افزایش سرعت گردش اطلاعات و برقراری ارتباطات در هرم دانشگاهی که کاهش هزینه‌های اجرایی را به دنبال دارد.

ب- در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی
سیاست گذاران- خواهان اطلاعات بیشتر، سریع‌تر و مطمئن‌تر برای تدوین سیاست‌های واقعی‌تر و عملی‌تر هستند.
مدیران- خواهان بهره‌گیری از اطلاعات و فناوری اطلاعات برای انجام بهتر وظایف مدیریتی خود هستند.
کارکنان اداری- خواهان اطلاعات سریعتر و بیشتری در خصوص ثبت‌نام‌ها، عملکرد و بودجه و اطلاعات مورد نیاز برای آنالیز کارآیی و اثربخشی و نیز پاسخ‌گویی به مدیران بالاتر و دانشگاه‌های مادر هستند.
اعضای هیات علمی- خواهان بهبود و ارتقاء اطلاعات و امکانات در زمینه آموزش و یادگیری، دسترسی بیشتر به داده‌های دانشجویی، توانایی‌های بیشتر پژوهشی و غیره هستند.
دانشجویان- خواهان دسترسی بهتر به خدمات اداری و پشتیبانی و نیز گسترش و بهبود روش‌های سرویس‌دهی هستند.
پاره‌ای از تأثیرگذاری‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی
ـ تغییر روش انجام فعالیت‌ها و وظایف کاری در محیط‌های دانشگاهی
ـ عاملی ضروری و مؤثر در آموزش، یادگیری و پژوهش
ـ ایجاد تغییراتی اساسی در پژوهش، فعالیت‌های خلاق و ارتباطات دانش پژوهانه
ـ ایجاد تحولاتی اساسی در فرآیند کلی آموزش و یادگیری
ـ ابزاری مناسب برای اعضای هیات علمی، دانشجویان و کارکنان جهت ساماندهی ایده‌ها، جستجوی اطلاعات و ارتباطات
ـ ابزاری اساسی برای رقابت دانشگاهی با سایر مؤسسات.
بررسی وضعیت فعلی فناوری اطلاعات در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی
وضعیت موجود و ضعف‌ها
امروزه، فناوری اطلاعات بر کلیه جنبه‌های زندگی فردی و اجتماعی تأثیر گذارده و این تأثیرات بسرعت رو به افزایش است. در محیط‌های دانشگاهی و آکادمیک نیز این فناوری بطور گسترده به‌کارگرفته می‌شود و فرهنگ به‌کارگیری آن روز به روز در حال پیشرفت و ارتقاء است. به همین دلیل این ضرورت پیش روی مسئولین و تصمیم گیران دانشگاه‌ها و آموزش عالی قرار گرفته است که طی یک بررسی، بازنگری و طراحی مجدد، بایستی سیستم اطلاعاتی سازمان و حوزه به‌کارگیری فاوا در راهبری و مدیریت این سیستم، مجدداً طراحی و پیاده‌سازی گردد.
در این بازنگری، کاربرد و مدیریت مؤثر فاوا، هم در جنبه‌های آکادمیک (آموزش، پژوهش، تکنولوژی‌های آموزشی و پژوهشی، کلاس‌ها، کتابخانه‌ها و غیره) و هم در جنبه‌های اداری دانشگاه (فرآیندهای مدیریتی و اداری دانشگاه، مدرنیزه کردن و بهبود سیستم‌های اداری دانشگاه و غیره) بایستی مورد توجه عمیق و گسترده قرارگیرد. دانشگاه‌ها با اقدام در جهت برنامه‌ریزی بلند مدت فاوا، می­توانند مخاطرات نهفته در تصمیم‌گیری‌ها و سرمایه‌گذاری‌هایی که در خصوص فاوا صورت می‌گیرد را کاهش دهند.
طراحی یک سامانه اطلاع‌رسانی با کارایی بالا و به روز از جمله خواسته ­های هر مؤسسه آموزشی و دانشگاهی است و ضرورت این مسئله زمانی بروز پیدا می‌کند که بدانیم یکی از معیارهای رتبه ­بندی دانشگاه‌ها وضعیت آن‌ها در پرتال، وب‌سایت‌ها و اطلاع­ رسانی به کاربران به صورت عام است که متاسفانه دانشگاه‌های ایران در این رتبه‌بندی­ها وضعیت نامطلوبی را به خود اختصاص داده­اند. یکی از این رتبه بندی­ها، رتبه بندی وبومتریک است.
رتبه‌بندی وبومتریک متشکل از یک پایگاه داده شامل 15،000 دانشگاه و بیش از 5،000 مرکز تحقیقاتی است. 4،000 دانشگاه اول در رتبه‌بندی مشخص شده‌است و دانشگاه‌های دیگر نیز در رتبه‌بندی‌های محلی و جزئی‌تر آمده ‌است. مؤسسات آموزش عالی و مراکز تحقیقاتی کشورهای در حال توسعه در این روش رتبه‌بندی، با قرار دادن دستاوردهای علمی خود بر روی اینترنت می‌توانند وضعیت بهتری پیدا کنند چرا که ممکن است نسبت به دانشگاه‌های تراز اول دنیا بسیار فاصله داشته باشند اما با این روش می‌توانند وضعیت خود را بهتر نمایان کنند.
این رتبه‌بندی اولین بار در سال 2004 انجام شد و بر اساس شاخصی مرکب از چندین پارامتر تهیه شد. این پارامترها عبارتند از:
ـ حجم اطلاعات موجود بر روی وب (Size)
ـ قابلیت دسترسی (Visibility)
ـ فایلهای محتوایی (Rich Files)
ـ تعداد مقالات و رتبه علمی در گوگل (Google Scholar)
ـ راه‌های افزایش رتبه سایت دانشگاه‌ها در رتبه‌بندی وبومتریک (Webometrics)
بدیهی است برای افزایش رتبه در وبومتریکس می‌بایست شاخص‌های چهار گانه را مورد توجه قرار داد. تولید محتوای روزآمد و کارا در وب سایت بهترین راه حل خواهد بود.
در بررسی وضعیت نامناسب دانشگاه‌های ایران را در این رتبه بندی مشاهده خواهید کرد که خود حاکی از ضعف در استفاده از فاوا در دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی در ایران است.
با توجه به این ضعف شدید دانشگاه‌های کشور، شرکت سورن سیستم شریف با همکاری مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه شریف، پکیج پرتال دانشگاهی خود را طراحی و پیاده‌سازی نموده است. این بسته نرم‌افزاری تمامی امکانات مورد نیاز یک دانشگاه در راستای اطلاع‌رسانی و ارتباط بهتر با اساتید، کارمندان و دانشجویان را فراهم می‌کند. این بسته نرم‌افزاری کامل‌ترین بسته نرم‌افزاری پرتال دانشگاهی است که علاوه بر سرویس دهی به تمامی واحدهای اداری و آموزشی هزینه نگهداری بسیار پایینی را متوجه دانشگاه‌ها می‌کند و نیز به علت استفاده از معماری مبتنی بر مؤلفه، قابلیت توسعه بسیار بالایی دارد. در ادامه این محصول را به تفصیل معرفی خواهیم کرد.
پرتال دانشگاهی، سیستم‌های کامپیوتری مستقل را در واحدهای آموزشی، اداری، منابع انسانی، انبارداده‌ها و ... در هم می‌شکند و آن‌ها را با برنامه نرم‌افزاری یکپارچه که به ماژول‌های نرم‌افزاری تقسیم می‌شود، جایگزین می‌سازد. بدین ترتیب واحدهای آموزشی، پژوهشی، مدیریت و دانشکده‌ها هنوز هم نرم‌افزار خودشان را دارند ولی قابلیت یکپارچگی این سیستم­ها با یکدیگر افزایش می یابد. پرتالهای دانشگاهی قابلیت انعطاف و نیز توسعه تدریجی بسیار بالایی دارند.
پاره‌ای از تأثیرگذاری‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات در محیط کاری دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی اشاره
ـ تغییر روش انجام فعالیتها و وظایف کاری در محیط‌ های دانشگاهی
ـ عاملی ضروری و مؤثر در آموزش، یادگیری و پژوهش
ـ ایجاد تغییراتی اساسی در پژوهش، فعالیتهای خلاق و ارتباطات دانش پژوهانه
ـ ایجاد تحولاتی اساسی در فرآیند کلی آموزش و یادگیری
ـ ابزاری مناسب برای اعضای هیات علمی، دانشجویان و کارکنان جهت ساماندهی ایده ها، جستجوی اطلاعات و ارتباطات
ـ ابزاری اساسی برای رقابت سازمانی با سایر مؤسسات. پرتال دانشگاهی به سیستم یکپارچه‌ای گفته می‌شود که قادر است ارائه تمامی سرویس‌های فناوری اطلاعات یک دانشگاه را برعهده بگیرد.
شش اصل یادگیری در جوامع فناورانه (تکنولوژیک)
ـ هر معلمی باید بتواند به دانش آموزان کمک کند تا در گروه های همیار فعالیت اثر بخش داشته باشند.
ـ مؤلفه‌های فناوری اطلاعات پرتال که توسط واحد وب ارائه خواهد شد شامل موارد زیر می‌باشد:
ـ داده ها و اطلاعات (Data & Information)
ـ سیستم های اطلاعاتی (Information Systems)
ـ سیستم های مدیریت دانش (Knowledge Management Systems)
ـ نرم ­افزارها (Software)
ـ سخت افزارها (Hardware)
ـ‌شبکه های مخابراتی و داده (Computer & Communication Networks)
ـ مغزافزارها
تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر ارائه آموزش‌ها
 با توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، به رقابتی و کارآمد بودن برنامه درسی و توسعه سواد اطلاعاتی (Information Literacy)، رقابتی و کارآمد بودن برنامه آموزش نیز توجه شده است که نتایج ذیل را در بر دارد.
ـ دسترسی به منابع متنوع اطلاعاتی
ـ‌دسترسی به انواع مختلف اطلاعات
ـ امکان دسترسی اطلاعات بر اساس نیازهای آموزشی دانشجویان
ـ فراهم آمدن محیط آموزشی پویا با قابلیت راهنمایی کاربر در دسترسی به مطالب مورد نظر
ـ امکان انجام تمرینات متنوع برای مؤثر ساختن آموزش
ـ تغییر جایگاه معلمان از کارشناسان تهیه محتوای دروس به مربیان روش آموزش
ـ تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر نحوه یادگیری
 از جمله عوامل مؤثر در تغییر روش یادگیری عبارتند از:
1- افزایش ظرفیت، رقابت و درآمد با تمرکز بر یادگیری توسط دانشجو
2- حرکت به سمت یادگیری با تمرکز بر انجام تمرین و حل مسئله
3- افزایش استفاده از وب به عنوان یک منبع مهم اطلاعاتی و امکان انتخاب مطالب مورد نظر توسط دانشجویان
بدین ترتیب استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات امکان یادگیری به صورت مستقل را افزایش می‌دهد. اهمیت دیگر فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش، حمایت از آموزش مبتنی بر دانش (knowledge-based) است.
با بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش، سهم فناوری اطلاعات و ارتباطات از ابزاری برای جمع‌آوری و ذخیره دانش به وسیله‌ای برای تولید دانش تغییر کرده است. علاوه بر این فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب پیدایش محیط دانش‌گرا می‌شود. در این محیط، زمینه‌های یادگیری سریع، آسان و ارزان و نیز امکان عملی ساختن یافته‌ها و آموخته‌ها فراهم می‌شود.
فرایند های یادگیری و نقش تکنولوژی اطلاعات
نقش توجه وقصد یادگیری در فراگیری شناخت اهمیت ویژه ای دارد.نقش کنش دانش آموز در فراگیری شناختی کاملآ به نوع دانشی که قرار است فرا گرفته شود بستگی دارد. هر اکتسابی متضمن پردازش فعال اطلاعات در ذهن دانش آموز است. از این رو هیچ نوعی از یادگیری غیر فعال نیست.ممکن است دانش بیانی از طریق تجارب معمول با کار در دنیای ریزپردازنده ها و مشاهده وپردازش اطلاعات ارائه شده فراگرفته شود.
پاره ای از روشهای جدید آموزشی به منظور بهره گیری از یادگیری ارادی وانگیزشی سعی در تحریک کیفیت دقت خود انگیخته دانش آموز دارد.روشهای جدید به طرق گوناگون در محیط یادگیری دانش آموز دخل و تصرف می کند. تکنولوژی جدید پدیدآمدن موقعیتهایی را که به طور اخص برای برانگیختن توجه و انگیزه طراحی شده باشد ممکن می سازد.
این موقعیتها اطلاعاتی را به هر طریقی که مناسب پردازش شناختی در فراگیری شناخت باشد فراهم می آورد.
تحلیل های ما منجر به دو نتیجه می شود:
نتیجه اول اینکه جامعه ما بطور روز افزونی به موقعیت های یادگیری نیاز دارد که پاسخگوی نیاز به انعطاف پذیری ( سازگاری با نیاز های گوناگون) قابلیت دسترسی ( یادگیری به موقع و مناسب) و حمایت
( ساختار یادگیری متناسب برای کمک به فراگیرندگان) باشد.
نتیجه دوم تحقیق این بود که در اوایل دهه 90 کاربر فناوری اطلاعات در آموزش و پرورش منحصر به استفاده از رایانه ها بود که کاربرد مشخص آن جایگزینی اقدامات آموزشی قبلی را نشان می دهد. ادغام فناوری در فعالیت ها و امور ‌آموزشی فرایندی است که از عوامل گوناگون تاثیر می پذیرد.
کاربردها و سودمندی های فناوری اطلاعات

یک فرد با سواد از نظر فناوری اطلاعاتی دارای توانائی های زیر است:
به خوبی می داند که پایه و اساس هر گونه تصمیم گیری هوشمندانه که منجر به تحقق هدف شود دسترسی و برخورداری از اطلاعات دقیق است. بنابر این به ضرورت وجود اطلاعات برای انجام درست امور آگاهی دارد.

بر اساس نیاز و با توجه به اطلاعات موجود می تواند به طرح سوالات مناسب اقدام کند.
تحلیل ارزیابی و ساماندهی اطلاعات موجود بریا او ممکن و آسان است.
برای انکه فناوری اطلاعات بتواند به بهترین وجه ایفای نقش کند نباید بطور مستقل و در خلاء مورد توجه قرار گیرد بلکه باید در تمام گستره محیط آموزشی وجود داشته باشد.

کاربرد فناوری اطلاعات برای ایجاد و تقویت مهارت های سطح بالا
امروزه ,دانش ‌آموزان برای کسب مهارتهای سطح بالا و مجهز شدن به قابلیت های فنی و تخصصی در موضوعات مورد نیاز از چند رسانه ای ها استفاده می کنند. کاربرد فناوری اطلاعات نه تنها به تثبیت و تقویت مهارت های پایه محدود نمی شود, بلکه در گستره ای وسیع از فنون گوناگون یاد دهی و یادگیری ـ چون کار و کار گاه و انجام پروژ ه های پژوهشی ـ مورد استفاده قرار می گیرد. یاد گیرند ه ها برای یادگیری موضوعات خاص و کسب مهارت های لازم از اینترنت بصورت انجام کارهای پژوهشی و برقراری ارتباط با دیگر عوامل و نیروهای انسانی متخصص بهره می جویند. در حقیقت دانش پژوهان خود به دنبال اطلاعات و دانش نو هستند و به عنوان همکاری با معلمان خویش در گرد آوری اطلاعات لازم برای آموختن شر کت می کنند.
فناوری اطلاعات و بازده یادگیری
با بهره گیری از فناوری اطلاعات , آموزش گیرندگان خواهند توانست اطلاعات بیشتری را در مدت زمان کوتاه تری جذب کنند . پروژه های مطالعاتی در زمینه اثر فناوری اطلاعات در یادگیری, بیان کننده این اقعیت است که از زمان ورود این فناوری به حوزه آموزش, انگیزه افراد در فراگیری افزایش یافته است . در برخی زمینه ها و برای افرادی که قبلاْ به طور مستمر تجربه شکست در یادگیری داشته اند , این معنا می تواند باب جدیدی بگشاید . تحقیقات نشان می دهد که با ورود فناوری اطلاعات در مجموع , آموزش گیرندگان می توانند بار آورتر, چالش پذیرتر و مطمئن تر از قبل باشند .هر چه فناوری موجب دسترسی آسان تر آموزش گیرندگان به مواد درسی ارائه شده قبلی مربیان شود , نقش مربیان از یک " منبع مطالب علمی " به یک "مدیر ناظر بر فرایند یادگیری "تغییر می یابد. با پشت سر گذاشتن مشکلات آموزش های فردی در مدارس , وقت مربیان آزاد خواهد شد تا به فعالیت هایی بپردازند که مربی باید در آنها نقش سرعت دهنده (کاتالیزور) را داشته باشد . پیشرفت در فناوری ارتباطات و اطلاعات کمک خواهد کرد تا آموزش در مدارس با آموزش در دیگر موسسات یکپارچه شود.
فناوری و نقش آن در توسعه اجتماعی و اقتصادی در کشورهای در حال توسعه
سازگاری فناوری در داخل نظامهای اجتماعی ـ اقتصادی و موسسات کشورهای در حال توسعه عامل بزرگ موفقیت درانتقال فناوری است. فرایند انتقال فناوری را به عنوان یک پدیده سه مرحله ای تعریف میکنند.این سه مرحله عبارتند از :فراگیری , سازگاری و توسعه.
با بیان این شش اصل توجه معلمان کشورمان را به چالش هایی که در تربیت نسل جوان وجود دارد , جلب می کنیم :
دانش آموز به مثابه جستجوگر اطلاعات , هدایتگر و ارزشیاب
دانش آموز به مثابه متفکر , نقاد , تحلیل گر و گزینش گر اطلاعات و فناوری مناسب
دانش آموز به عنوان تولید کننده دانش با استفاده از منابع و فناوریهای نو
دانش آموز به مثابه پیام رسان اثر بخش با استفاده از فناوریها و رسانه های مناسب متعدد
دانش آموز به عنوان فناور آموزشی
دانش آموز به عنوان شهروندی مسئولیت پذیر در عصر فناوری
معلمان باید سعی کنند که دانش آموزان اعتماد به نفس, راهبردهای مدیریت اطلاعات و مهارتهای فنی لازم را کسب کنند تا بتوانند در زندگی روزمره و در محیط کار خود ابزارهای فناورانه و ارتباط جمعی را با موفقیت راه اندازی کنند و مورد استفاده قرار دهند.
ضرورت آموزش فناوری بعنوان بخشی از برنامه های آموزش رسمی
آموزش فناوری غیر از آموزش فنی یا حرفه ای است.بخشی از برنامه آموزش عمومی را فناوری تشکیل میدهد. هدف از این آموزش ارائه دانش و اطلاعات فناوری بعنوان بخشی از آموزش های رسمی و پایه ای برای همه مردم است.از این رو مدرسه مناسب ترین مکان برای پرورش درک درست دانش آموزان از مفهوم فناوری و نقش ان در تکوین و شکل دهی فرهنگهاست . دانش آموزان از همان سالهای اولیه تحصیل باید بدانندکه فناوری یعنی تلاش آدمی , خواه این تلاشها(فناوریها)توسعه کیفی انسانها را فراهم کند و خواه جامعه را به نابودی بکشاند , چیزیست که به تصمیم خود انسانها بستگی دارد.ضمن اینکه در مدرسه از دانش و اطلاعات لازم درباره نظام و منابع مورد مصرف آنها بحث میکنند باید در همان حال نیز شیوه های شناخت , توسعه , بهره گیری مفید و چگونگی کنترل فناوری ها را به دانش آموزان یاد داد تا از همان دوران کودکی در برابر فناوری های جدید با مسئولیت ها ارزش های اخلاقی و انسانی خود به خوبی آشنا شوند.
آموزش های مدرسه ای سبب میشود که دانش آموزان درآینده بهنگام طراحی و تولید هر گونه فناوری ابتکاری نخست درباره هدف و نتایج آن بدرستی بیندیشند و به توسعه کیفی جامعه علاقه مند شوند. در این راستا نقش مدیر و معلم اهمیت خاصی دارد.
سخنرانی وزیر آموزش وپرورش در اولین همایش فناوری ارتباطات
پیشرفتهای جهانی در فناوری ارتباطات و اطلاعات باعث گسترش وسیع فرصت های یادگیری و دسترسی به منابع تحصیلی و آموزشی شده است به گونه ای که این امر با ابزارها و روشهای سنتی اصولا قابل تصور نبوده است .بکارگیری این فناوری نو نه تنها موجب تسریع و تسهیل فراوان در تعلیم وتعلم و همچنین ارتقای سطح مدیریت اثر بخش نظامهای آموزشی گردیده است.بلکه باعث شده است که در مفاهیم و مبانی بسیار متداول در نظامهای آموزشی سنتی نیز تغییر وتحول بسیار زیادی حاصل شود .لذا میزان اهمیت واتکا بر کتاب و مواد درسی از پیش تعیین شده برای هر کلاس وهر دوره تحصیلی .نحوه ارزیابی روش های تعلیم وهمچنین بر اورد اثر بخشی ومیزان یادگیری وتعلم .نقش و ارزش تکالیف وامتحانات دوره ای .نحوه رابطه معلم و شاگردی همگی از مواردی هستند که با بهره گیری از فناوری ارتباطات و اطلاعات دچار تغییر شده اند .
نتیجه اینکه ؛آیا استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در اوزش وپرورش لازم است یا نه؟؛دیگر مساله ما نیست بلکه امروزه ؛چگونه می توان فناوری ارتباطات و اطلاعات را به صورت موفقیت آمیز در مدارس مورد استفاده قرار داد؟؛سوال و چالشهای اصلی پیش روی ماست .لذا ضرورت دارد که نظامهای آموزشی و تحصیلی کشور ما به طور عام ونظام اموزش وپرورش به طور خاص از پیشرفتهای حاصله در این حوزه نهایت استفاده را برند...
چشم اندازهای گوناگون کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در تعلیم و تربیت
فناوری اطلاعات به مثابه بخشی از فرایند یادگیری به سه شکل به کار می رود: یکی به مثابه هدف , دیگری به مثابه رسانه و مورد سوم به مثابه ابزاری که اغلب برای سازمان و مدیریت در مدارس مورد استفاده قرار می گیرد . در مورد دوم فناوری اطلاعات و ارتباطات فرایند یادگیری را تشکیل نمی دهد , اما استفاده از آن در کلاس درس , یادگیری را حمایت می کند . نمونه ای از کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات معطوف به سازمان و مدیریت در یک نظام نظارتی دانش آموزـ محور است. کاربرد فناوری اطلاعات به صورت یک هدف در دروس خاصی از قبیل آموزش رایانه با انفورماتیک سازمان می یابد. در این قسمت دانش آموزان با مهمترین دروندادها و بروندادهای فناوری اطلاعات که پدیده ای مهم ولی پنهان در جامعه است آشنا می شوند و هدف از آموزش آن جلوگیری از بی سوادی در رایانه است.

شکل سوم به مثابه رسانه ای برای یادگیری و تدریس است . دراین حالت به آن به منزله ابزاری برای تدریس و یادگیری اشاره می شود, رسانه ای که از طریق آن معلمان می توانند تدریس کنند و فراگیران یاد بگیرند . فناوری اطلاعات به صورت یک رسانه به اشکال گوناگون ظاهر می شود . اشکالی مثل تمرین های علمی , شبیه سازی , تدریس خصوصی , نظام های یادگیری انفرادی , نظام های تهیه و تدوین آزمون و ...
کاربرد واقعی و رایج فناوری اطلاعات و ارتباطات به صورت یک رسانه بسیار نادر است , گر چه علاقه فزاینده ای برای استفاده ازآن وجود دارد.
"برگرفته از ماهنامه رشد تکنولوژی آموزشی, شماره 142"
لزوم توجه به نیروی انسانی در توسعه فناوری احساس می شود.
محور اصلی توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در هر کشوری نیروی انسانی آن کشور است.
بر اساس سیاستهای راهبردی دولت در 7هزار دبیرستان و 15 استان کشور طرح فناوری اطلاعات در سال تحصیلی جاری اجرا می شود.
سایتهای اطلاع رسانی دنیای کامپیوتر و ارتباطات این مطلب را عنوان کردند. با معاون وزیر آموزش و پرورش مصاحبه ای انجام شده . ایشان گفته اند از آنجایی که آموزش و پرورش سطح وسیعی از میزان آموزش کشور را بر عهده دارد از حیاتی ترین نقاط کشور است که باید این فناوری در آن اجرا شود.

او زیر ساختهای مخابراتی و توانمندیهای نیروی انسانی را دو عامل مهم و تاثیر گذار بر این طرح می دانست. با این وجود جای تا سف است که در کشور ما سهم آموزش در حجم پایگاههای اطلاع رسانی اینترنتی جهان تنها 17? است. کشور ما در تولید علم سهم اندکی دارد این سهم پنج صدم درصد است . از اینرو شدیدا" نیازمند توسعه هستیم.
به سوی جامعه دانش محور
امروزه یکی از اساسی ترین و بدیهی ترین حقوق شهروندی دسترسی آزاد به اطلاعات و اخبار است.مهمترین شاخص توسعه هر کشور بر اساس میزان تولید و امکان توزیع و مصرف اطلاعات است.
واقعا چه چیز می تواند خلاء موجود اطلاع رسانی کشور را پر کند؟
بهترین راه حل برای پذیرش آمادگی ورود به جامعه اطلاعاتی این است که از نظر فرهنگی و آموزشی فهم صحیحی از این نظام حاصل شود.
این پذیرش به این معنا ست که نست نگرش به مفهوم سرمایه اجتماعی تغییر پیدا کند.
امروزه سرما یه اجتماعی شامل ابزار ,ساختمان,تکنولوژی و ...نیست بلکه اطلاعات ,تخصص ,کارامدی و نیروی انسانی ماهر به عنوان عوامل زمینه ساز توسعه و پیشرفت در عرصه های مختلف توسعه ا جتماعی ,اقتصادی و فرهنگی مطرح میشود.
این مهم ,از طریق یک نظام آموزش و پرورش کاراو دانش آموز محوربدست می آید.
تا زمانی که نظام آموزشی ما بصورت سنتی و معلم مدار اداره شود این انتظار بیهوده است.
برای اطلاعات بیشتر از اخبار (I.T)به سایت زیر میتوانید مراجعه کنید.
بومی نشدن فرهنگ I.T
سایت خبری کامییوتر و ارتباطات را امروز مطالعه کردم .نکته جالبی که در آن ذکر شده بود مبهم بودن فناوری اطلاعات در کشورمان بود.قریب به 80? مردم از کشور ما با مفاهیم اولیه پدیده فناوری اطلاعات بیگانه هستند.
از دلایل اصلی این مساله بی تو جهی نشریات و رسانههای ارتباط جمعی به بومی سازی فرهنگI.T است.
در برخی موارد در فهم مفاهیم موجود در دنیای کامپیوتر و فناوری اطلاعات دچار مشکل میشویم چون ما هنوز به اطلاعات نگاه امنیتی داریم و تا زمانی که به انتشار اطلاعات و دسترسی همگانی به آن به عنوان مساله امنیتی نگاه کنیم با مشکل روبرو هستیم. با ایجاد دوره های آموزشی به عنوان مطرح کردن فواید بومی سازی فرهنگ I.T برای مسئولین و دست اندر کاران آموزش بسیاری از مشکلات آموزشی پژوهشی حل میشود و به نیازهای واقعی فراگیران پاسخ داده میشود.
شبکه خبر فناوری اطلاعات
خبر مهم دیگری که در شبکه ارتباطات و اطلاعات خوندم راجع به شبکه خبری فناوری بود.شبکه اخبار I.Tماهنامه دنیای کامپیوتر و ارتباطات به عنوان اولین سایت خبری ایرانی شروع به کار کرد.
رسانه هاس گروهی و نشریات تخصصی نقش موثری در ایجاد فرهنگ استفاده از I.T و ارتقا سطح دانش عمومی نسبت به این تکنولوژی داشته اند.از این لحاظ توجه ما نباید فقط به آموزش در مدارس و دانشگاهها معطوف شود بلکه برای توسعه بهینه فناوری اطلاعات باید نقش موثر و سازنده رسانه ها در ارتباط با کل مردم عامی در نظر گرفته شودبه همین دلیل ما خیلی دیر وارد این حوزه شده ایم و هنوز در تمامی جنبه های فناوری اطلاعات نقص داریم.
خبر تازه ای ازI.T
این قسمت از وبلاگ رو اختصاص میدم به خبر تازه ای از I.T که دیروز در سایت فرهنگی پندار خواندم. د راین سایت نکته قابل توجهی که نظرم رو جلب کردقرارگرفتن رشته فناوری اطلاعات در لیست رشته های دانشگاهی بود به همین خاطرفکر کردم شاید برای خوانندگان وبلاگها خبر جالبی باشد.این رشته در دفترچه انتخاب رشته کنکور سال 81درج شده و دانشگاه امیر کبیر اول دانشگاهی است که برای ایجاد رشته تلاش زیادی کرده و داوطلب میپذیرد. دروس این رشته در دو بخش علوم سخت افزار و نرم افزار و هوش مصنوعی و علوم ارتباطات و شبکه های ارتباطی و کامپیوتری ارائه میشود.همان طور که میدونین با پیشرفت تکنولوژی اطلاعات در جهان مطالعه علمی این رشته در کشور ضروری است.علاوه بر این بسیاری از مشکلات اشتغال با فناوری اطلاعات رفع میشود.
کاربرد تکنولوژی در تدریس
در عصر تحولات سریع مربیان به طور فزاینده ای درک می کنند که دانش آموزان باید چگونه دانش خود را به صورت خلاقانه توسعه دهند. تکنولوژیهای جدید برای غلبه بر محدودیت های سنتی رشد حرفه ای بوجود آمدند. این هدف با تغییر جهت از دروس سنتی که بر اساس انتقال اطلاعات هستند به طرف رویکردهایی حرکت می کند تا فراگیران به یک درک انعطاف پذیر و درست دست یابند. چنین انتقالی از برنامه یک فرایند پیچیده برای معلمانی است که باید دانش عقاید و مهارتهای خود را توسعه دهند.
بیشتر فرصتهای یادگیری برای معلمان کوتاه مدت است. آنها گرایش به برنامه های کارگاهی کوتاه مدت دارند و بیشتر بر موضوعات عمومی به جای مضمون و محتوی دروس اختصاصی تمرکز دارند.
دسترسی به شبکه جهانی وب به عنوان یک تسهیل کننده یادگیری کافی نیست. معلم باید ابزارهای تعاملی و تسهیلات بیشتری را برای تعمیم یادگیری و تغییر مهارت بکار گیرد.
فناوری به عنوان یک عنصر عمومی د رآموزش
علم و فناوری هر دو سازنده تمدن بشر است توسعه هر کدام بدون دیگری ممکن نیست.علم به معنی شناخت عالم هستی و یافتن قوانین حاکم بر طبیعت است.در صورتی که منظور ازفناوری کاربرد علوم و یافته های علمی در عمل با استفاده از رویه ها و مطالعات منظم و جهت دار برای ارضای خواسته های مادی است و غالبا با اختراعات و کاربرد وسایل و تجهیزات در ارتباط است.فناوری دانستن چگونگی انجام کار و فرایند اخلاقی است که درآن ابزار منابع و نظام ها برای حل مساله بکار گرفته میشوند تا کنترل انسان را در محیط طبیعی افزایش دهند و شرایط زندگی انسان را بهتر سازند."سمپوزیوم بین المللی د رمورد یاددهی فناوری د رآموزش عمومی ,یونسکو,1985,ص8"
بطورکلی آموزش دو هدف عمده دارد:
آماده کردن جوانان برای کسب دانش و مطالعات بیشتر
آماده کردن جوانان برای دنیای کار و زندگی.
اولین هدف مربوط به آموزش علوم و دومین هدف مربوط به آموزش فناوری است.این دو هدف لازم و ملزوم یکدیگرند و جدا سازی علوم از فناوری د رکیفیت آموزش اثرات نا مطلوبی دارد.
برگرفته شده از: مجله تکنولوژی آموزشی ( ماهنامه آموزشی ـ پژوهشی ) دوره هفدهم.
فناوری آموزشی به کدام سو حرکت میکند؟
اگر کمی با دقت به جریان رشد تکنولوژی و فناوری نگاه کنیم می بینیم در زنجیره آموزش هیچ گاه فناوری اموزشی مهره اصلی نبوده است . یعنی آموزش دیداری و شنیداری [ سمعی و بصری] توسط معلمان و مدیران و کارکنان مدرسه با دیدی مشکوک نگریسته شده است .
امروزه فناوری آموزشی یکی از شش موضوع اساسی در مدارس است.پنج موضوع دیگر عبارتند از :اصلاح و بازسازی ـ مشارکت جامعه ـ حرفه معلمی ـ برنامه درسی و یاددهی ـ ارزشیابی از دانش اموزان .
فناوری آموزشی درحال تبدیل شدن به یک واژه پذیرفتنی در سطوح بالای هرم آموزشی است .از همین رو نقش فناوری آموزشی در طرحهای مربوط به اصلاحات و بازسازی آموزشی غیر قابل انکار است.
هیچگاه فناوری جدا از جامعه رشد نمی کند بلکه همراه با تحولات جامعه حرکت میکند و تا زمانی که زیر ساختهای لازم برای بسط فناوری فراهم نشود نمی توان انتظار داشت شاهد رشد آن باشیم.
در همه آموزشگاهها کارکنان آموزشی باید به فناوری لازم دسترسی داشته باشند. انگیزه ها و فرصت ها و منابع لازم باید طوری تا مین شوند که فناوری وارد برنامه درسی شود.
کارکرهای فناوریهای آموزشی در یادگیری

قبل از اینکه در مورد این کارکردها بحث کنیم باید بگوییم شناخت آنها در امر یادگیری رهنمودهای سودمندی هستند که کارشناسان آموزشی معلمان و دانش آموزان رادر انتخاب یا طراحی و تولید رسانه ها و راهبرهای خاص آموزشی یاری می کند.
صاحبنظران نقش فناوریهای آموزشی در امر یادگیری را به چهار دسته تقسیم کرده اند :
کارکرهای آموزشی (تدریس):
در کاربرد فناوری آموزشی که ,شامل شیوه یادگیری توضیحی است ,نظام فناوری ا,طلاعات ,پدیده ها, جریان اموزش و نحوه اجرای آموزش را فراهم میکند تا دانش اموزان بتوانند مشکلی را حل کنند پرسشها را پاسخ دهند و شیوه انجام دادن کاری را به مرحله عمل درآورند.
کارکرد اکتشافی:
یعنی اینکه فناوری اموزشی امکانات و شرایطی را میافریند که دانش اموزان بتوانند از طریق اطلاعات موجود خود به کاوشگری بپردازند.
کارکرد ابزاری:
این گروه از فناوری ها برای استفاده مدارس طراحی نشده اند و عملآ کاربرد ابزاری دارند ولی در عمل میتوان انها را برای نیل به مقاصد اموزشی هم بکار گرفت مثل نرم افزارهای پردازش کلمه و نرم افزارهای صفحه گسترده.
فواید بکارگیری IT در اموزش عالی
بکارگیری IT جدای از اینکه هزینه ها را کاهش می دهد و موجب یادگیری بهتر، صرفه جویی در زمان، تقویت ارتباط بین مراکز اموزشی (برای بالا بردن سطح علمی اساتید) و استفاده از امکانات دیداری- شنیداری می شود، مزایای دیگری نیز دارد که بطور کلی عبارتند از:
یادگیری انعطاف پذیر: IT قابلیتی در زمینه مقدار و تنوع منابع و رسانه های اطلاعاتی لازم برای یادگیری را داراست و با خدمت گیری از کارکردهای دیگر، زمینه طرح عمل و ارزیابی انعطاف پذیر، متنوع و گسترده را بصورتی اقتضایی فراهم می آورد.
پشتیبانی و بهبود کیفیت اموزش و یادگیری: انگیزه اولی کاربرد IT در امر اموزش، بر این باور است که IT شکل های پیشرفته تر و بهتر اموزش و یادگیری را حمایت و پشتیبانی می کند.
اطمینان در دستیابی به اطلاعات لازم: یکی از نقش های IT، ایجاد اطمینان برای تهیه اطلاعات است. باید اطلاعات مورد نیاز را پیش بینی نموده و هنگام لزوم در دسترس داشته باشیم.