وبلاگ گروه مدیریت واحد علامه طبرسی

چکیده
با توجه به اهمیت مدیریت آموزشی لزوم خلاقیت در زمینه های مختلف آن احساس می شود . دراین مقاله به خلاقیت مدیران آموزشی در برخی زمینه ها از قبیل هدایت و رهبری، نظارت، سازماندهی، هدف گذاری و برنامه ریزی اشاره شده است.
علاوه بر این به مهارتهای مدیران که شامل مهارت فنی، مهارت انسانی و مهارت ادراکی است، نیز اشاره ای داشته ایم زیرا افکارها در خلأ شکل نمی گیرد و باید زمینه ای برای بروز خلاقیت پیدا شود.

مقدمه
از آنجایی که هر سازمان جهت تحقق اهدافی موجودیت می یابد و رفتار افراد در آن تابع موازین و مقرراتی است، اعمال کمترل و نظارت ضروری است. به ویژه در سازمانهای آموزشی که اهداف متعددی در آن دنبال می شود و پیچیدگی در آموزش و تدریس درآن پیش از هر سازمان دیگری به چشم می خورد .
مدیریت
مدیریت در سازمان گسترده ی آموزش و پرورش در حقیقت کوششی است بخردانه برای بالا بردن کیفیت تعلیم و تعلّم انسانهایی که بار سنگین تحول و پیشرفت فردی و جمعی را بر دوش دارند. مدیریت کار سازو کارآمد در سازمانهای آموزش و پرورش می تواند به بالابردن درجه ی رضایت معلمان از کار، پیوند استوار با اولیای دانش آموزان و تقویت انجمنهای اولیا و مربیان، کاهش افت تحصیلی، نوآوری و خلاقیت در روشها،بهره گیری از منابع انسانی و مالی و بالاخره به شکوفایی شخصیت کودکان و جوانان یاری رساند.
مدیریت در فرهنگ لغت عمید کلمه ی مدیر به معنی اداره کنند، گرداننده، کسی که کاری را اداره می کند، آمده است صاحبنظران مدیریت براساس جهان بینی و نگرشی که به انسان، هدفها و جهت گیریهای سازمان داشته اند، از مدیریت تعریفی ارائه کرده اند. لذا تعریفی که مورد قبول عام باشد در دسترس نیست.
برخی از این تعاریف عبارتند از:
- هنر انجام دادن کارها بوسیله ی دیگران
- فراگرد برنامه ریزی، سازماندهی، رهبری و نظارت کار اعضای سازمان و استفاده از همه منابع موجود سازمانی برای تحقق هدفهای مورد نظر سازمان
- مدیریت فعالیتی است منظم در جهت تحقق هدفهای معین که از طریق انجام روابط میان منابع موجود و انجام دادن کار با مشارکت افراد دیگر و شرکت فعال در تصمیم گیری صورت گیرد .
-مدیریت در بعد انسانی و اسلامی عبارت است از کارکردن با مردم، میان مردم و به خاطرمردم (صافی، 1384 ،ص 29)
مدیریت آموزشی
فرهنگ لغات بین المللی تعلیم و تربیت، مدیریت آموزشی را به کاربردن تکنیکها و روشهای اداره ی سازمانهای تربیتی با در نظرگرفتن هدفها و سیاستهای کلی تعلیم و تربیت تعریف کرده اند .
- از دیدگاه کیمبل وایلز، مدیریت و رهبری آموزشی عبارت است از یاری و مدد به بهبود کار آموزشی است و هر عملی که بتواند معلم را یک قدم پیش ببرد رهبری آموزشی خوانده می شود.
- مدیریت آموزشی ، برنامه ریزی ، سازماندهی و اجرای تصمیمات درباره ی آموزش و پرورش است .
- مدیریت آموزشی، فرآیندی است اجتماعی که با به کارگیری مهار تهای علمی، فنی و هنری کلیه ی نیروهای انسانی و مادی را سازماندهی و هماهنگی نموده و با فراهم آوردن زمینه های انگیزش و رشد با تأمین نیازهای منطقی فردی و گروهی معلمان، دانش آموزان و کارکنان به طور (44- صرفه جویانه به هدفهای تعلیم و تربیت برسد.(همان منبع،صص 45 مدیریت آموزشی از ویژگی هایی چون(اهمیت اجتماعی، حساسیت عمومی، پیچیدگی وظیفه، نزدیکی روابط، تر بیت حرفه ای و دشواری ارزشیابی) برخوردار است .(غندالی و خورشیدی، 1380)
خلاقیت
خلاقیت لازمه ی نوآوری است و تحقق نوجویی وابسته به خلاقیت است . اگرچه درعمل نمی توان این دو را از هم متمایز ساخت ولی می توان تصور کرد که خلاقیت بستر رشد و پیدائی صاحبنظران تعریفهای متعددی از خلاقیت و نوآوری ارائه داده اند »( الوانی، 1372 ،ص 298 )استیفن را بینز خلاقیت را به معنای توانایی ترکیب اندیشه ها و نظرات در یک روش منحصر به فرد با ایجاد پیوستگی بین آنان بیان می کند. او نوآوری را به معنای فرایند اخذ اندیشه خلاق و تبدیل آن به محصول، خدمات وروش های جدید عملیات می داند. رضائیان خلاقیت را به کارگیری توانایی های ذهنی برای ایجاد یک فکر یا مفهوم جدید می داند.
نوآوری به کارگیری اندیشه های جدید ناشی از خلاقیت است که می تواند به صورت یک محصول جدید، خدمت جدید یا راه حل جدید انجام کارها باشد، شاید به جرأت بتوان گفت که جامع ترین تعریف خلاقیت توسط گیلفورد، دانشمند آمریکایی عرضه شده است، او خلاقیت را با تفکر واگرا (دست یافتن به ره یافتهای جدید برای مسائل) در مقابل تفکر همگرا (دست یافتن به پاسخ) مترادف دانسته است. افرادی که تفکر واگرا دارند در فکر و عمل خود با دیگران تفاوت دارند و از عرف و عادت دور می شده روش های خلاق و جدید را به کار می برند . برعکس کسانی که از این خصوصیت برخودار نیستند. تفکر همگرا دارند و در فکر و عمل خود از عرف و عادت پیروی می کنند. پس تفکر واگرا یعنی دور شدن از یک نقطه مشترک که همان رسم و سایت روزنامه ی تفاهم « سنت و عرف اجتماع است و تفکر همگرا یعنی نزدیک شدن به آن نقطه »
ویژگی های افراد خلاق
بنابر تحقیقات و بررسی های انجام شده توسط صاحبنظران و پژوهشگران، عوامل زیر در بروز خلاقیت مؤثر می باشد:
نداشتن تعصب نسبت به تغییر، علاقه به یادگیری و کنجکاو بودن، علاقه به آزمایش و تجربه ، دائمی، گرایش به کارهای پیچیده، توسعه ی دامنه ی دانش و آگاهی خود، واقع بینی، اعتماد به نفس بالا، توجه به زمان و وقت شناسی، شجاعت در پذیرش عیوب خود، توانایی تشخیص آنان و قدرت ترک عادت های ناپسند، توجه توأم به رؤیا و عمل، رک گویی و صراحت بیان، داشتن قدرت جمع بندی مسائل و قضایا و نتیجه گیری، بیان عقیده خود در جلسات، عدم پافشاری در تحمیل عقاید خود، شوخ طبعی، میل به ریسک کردن، پشتکار و تلاش مستمر و داشتن ظرفیت ( سایت زیبا وب 1388 )« بالا در تحمل ناملایمات »
خلاقیت در مدیریت
هر مدیری باید خلاقیت داشته باشد، خلاقیت یعنی به کارگیری تواناییهای ذهنی برای ایجاد یک فکر یا مفهوم جدید، تداوم حیات سازمانها به بازسازی آنها بستگی دارد بازسازی سازمانها از طریق هماهنگ کردم اهداف با وضعیت روز و اصلاح و بهبود روش های حصول این اهداف انجام می شود. چه کسی خلاقیت و نوآوری می کند؟ هر انسان مدیر یا غیر مدیری از استعداد و خلاقیت برخودار است. بنابراین نباید خلاقیت فقط در انحصار مدیران خاصی باشد زیرا آنچه که محکمتر از وجود استعداد خلاقیت است، جلوگیری از عوامل بازدارنده ی ظهور آن است که به صورت آزاد سازی ذهن از پیش فرض ها و الگوهای زنجیره های ذهنی در مدت کوتاهی توان خلاقیت و به کارگیری فکرهای نو در عمل می توان د و برابر افزایش داد .(سایت دانشنامه رشد، 1388 )خلاقیت فردی براساس مایه های کلیدی دست کم در بعضی از خصوصیات زیر قرار دارد:
- خود به خود: تازه، عجیب و غریب، متضم?ن ریسک، حس درک و شوخی و لطایف
- مصر: پرانرژی، دلیر، مثبت، مستقل و تعیین شده.
ابداعی : نگاه به مشکلات به طریقی جدید، شباهت به مبارزه، بعضی اوقات و برخورد راحت با ابهام.
پاداش : تمایل به سهیم شدن در افتخار، ارضای فرد اهمیت دارد و قدردانی بیشتر از پول مورد توجه قرار می گیرد.
باز بودن درونی : کشف و شهود، به سادگی از منطق به فانتزی تغییر می کند و نسبت به طرق مختلف،ابزار هیجان، تفکر، عمل و نوآوری، باز است.
- برتر: نگاه واقع بینانه به موقعیتی، نگاه خوشبختانه به مسائل آن طور که می خواهیم باشند، اطمینان از تغییر به طور مؤثر و انتخاب رشد به جای ترس.
- (1- قابل ارزشیابی: با بصیرت و قواهی تشخیص.(گیبسون،-،صص 2)
برای موفق و موثر بودن توانایی های ذاتی و اکتسابی معینی لازم است. مدیر مؤثر نیاز به توانایی های فنی، انسانی، ادارکی، طراحی و حل مسائل دارد. یک مدیر مؤفق، نگرش انگیزه های معینی دارد. (سایت دانشنامه، 1388)
خلاقیت در مدیریت آموزش و پرورش
زندگی پیچیده ای امروزی، هر لحظه در حال نوشدن است و خلاقیت و نوآوری، ضرورت استمرار زندگی فعال است. انسان برای خلق نشاط و پویایی در زندگی نیازمند نوآوری و ابتکار است تا انگیزه ی تنوع طلبی خود را ارضا کند. جامعه انسانی برای زنده ماندن و گریز از مرگ و ایستایی در « نابودی در انتظار شماست مگر اینکه خلاق باشید » به تحول و نوآوری نیاز دارد. امروز شعار پیش روی مدیران همه سازمانها قرار دارد اما مسئولیت سازمانهای آموزشی به خصوص آموزش و پرورش که وظیفه ی تعلیم و تربیت فرزندان و آینده سازان جامعه را برعهده دارد، صبغه ی دیگر به خود می گیرد. از این رو سازمانهای آموزشی از یک سو وظیفه ی فراهم آوردن زمینه ی رشد و پرورش خلاقیت و نوآوری و استفاده ی صحیح و جهت دار از استعدادها و توانایی های افراد را برعهده دارند که این خود زمینه ساز توسعه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی و... در جامعه است و از سوی دیگر برای پویایی خود نیازمند پرورش و بهره مندی از خلاقیت و نوآوری در سطوح سازمانی می باشند.(سایت روزنامه تفاهم،1388)
جهت گیری خلاقیت در سازمانهای آموزشی
1- در اغلب آموزش های سنتی، فراگیران فقط در معرض مطالب و مهارتهای ارائه شده از طرف معلم یا مدیر قرار گرفته و مطابق برنامه از پیش تعیین شده حتی در جزئیات به جستجو می روند . درآموزش خلاقانه، فراگیرنده خود نقش فعال ایفا نموده و مربی یا رهبر به جز در کلیات و جهت اصلی آموزش، خلاقانه، فراگیرنده خود نقش فعال ایفا نموده و مربی یا رهبر به جز در کلیات و جهت اصلی آموزش، نقش تعیین کننده ای ندارد .
2- برنامه های آموزشی و محتوای مطالب حتی الامکان باید موجب رشد و توسعه تفکر همگرا در فراگیران شود.
3- شناخت علایق و انگیره های عاطفی و غیر عاطفی هر یک از فراگیران برای پیشبرد امر آموزش ضروری است .
4- مباحث و فنون مطرح شده در هر مرحله از آموزش و پرورش فراگیران باید کاربردی ملموس و عملی در زندگی و کارفرد داشته باشد.
5- امید به آینده و ایمان و اعتقاد به آنچه پس از تلاش و استمرار نصیب فراگیر خواهد شد باید در دوره های آموزش خلاقیت مورد تأکید قرار گرفته تا انگیزه ی بیشتری برای فراگیرنده بوجود آید .
6- تجسم وضع آینده ی مساله و مقایسه ی آن با وضعیت فعلی، کمک مفیدی به یافتن راه حل های بدیع خواهد نمود. اصولاً استعدادهای خلاق درمحیط های مطلوب، شکوفا و متبلور می شود .
بنابراین یکی از الزامات و روش های مهم برای تبلور خلاقیت، ایجاد فضای محرک، مستعد و به طور کلی خلاق است. در سازمانهای آموزشی علاوه براین که چنین فضایی باید برای معلمان و مدیران مهیا باشد، معلمان نیز باید زمینه ی لازم و فضای مطلوب را برای دانش آموزان فراهم سازند.(سایت معلم اخلاق، 1388)
مدیران آموزشی و برنامه های آموزشی
مهمترین وظیفه ی آموزشی هدایت جریان آموزشی و یادگیری به ویژه تسهیل جریان رشد و پرورش دانش آموزان است. مدیران مدارس اگر برنامه هایشان را با روشن بینی اجرا نمایند و هدفهای خود را بصورت قابل فهم و عملی طرح نمایند می توانند بازده آموزشی مدارس را بهبود بخشند. لذا تعریف دقیق هدفهای کلی نظام آموزشی بصورت معنی دار، تقسیم هدفهایکلی به هدفهای فرعی،تبدیل هدفها به هدفهای عملی در کلاس به کمک معلمان، بالابردن روحیه ی کارکنان و...می تواند تغییرات چشمگیری را در بازده کار معلمان و دانش آموزان ایجاد کند علاوه بر این مدیر آموزشی می بایست با ارزشیابی مستمر تدریس و فعالیتهای آموزشی مدرسه میزان اثر بخشی و کارایی معلمان و میزان هدفهای آموزشی را مشخص و در زمانهای معین از تغییر و تجدید نظر در برنامه ی آموزشی مدرسه استفاده کند.
یکی دیگر از وظایف مدیران آموزشی توجه به امور دانش آموزان است مدیر مدرسه هم وظیفه ی ارائه خدمات و سرپرستی امور دانش آموزان را بعهده دارد و هم وظیفه ی شناسایی توانایی ها، علایق و نیازها و پرورش آنها را عهده دار می باشند.
مدیران آموزشی با بهره گیری از شایستگی های فردی و تخصصی معلمان و راهنمایان تعلیماتی می توانند به پیشرفت فعالیتهای آموزشی و بررسی و افزایش بازده مدارس کمک کنند.
یکی دیگر از وظایف مدیران آموزشی تهیه و تدارک امکانات، تسهیلات و تجهیزات ویژه است. در این زمان می توان به ساختمان و تأسیسات مدرسه، زمین بازی و ورزش، تعمیر ونگهداری ساختمان و تأسیسات حرارتی و تهویه و تأمین امکانات آب، برق، گاز و تلفن و ... اشاره کرد (موسی، مباشری، 88 )بخش عمده ی تکلیف متصدیان تعلیم و تربیت در طرح ریزی وهدایت رویداهائی است که بالاترین سطوح یادگیری را به ارمغان آورد.(نائلی، 1364 ،ص 91)
گستره ی نظارت مدیران مدارس
مدیران مدارس از جهات مختلفی باید برکار سازمان و نیروهای آموزشی نیز نظارت داشته باشند، از جمله میزان دستیابی به اهداف آموزشی، نظارت بر توان تخصصی معلمان، روش های تدریس، روابط با دانش آموزان، حدود رضایت شغلی معلمان، میزان انگیزش دانش آموزان، نظارت مؤفق و ثمربخش نیاز به کسب اطلاعات ضروری است. بنابراین مدیران آموزشی باید در موارد زیر اطلاعات کافی داشته باشند:
1- کسب اطلاعات در زمینه برنامه ریزی و آمادگی: که شامل اطلاعاتی در زمینه ی انتظارات دانش آموزان، منابع موردنیاز برای انجام فعالیتها، هماهنگی مراحل برنامه ها سطوح مختلف توانایی ها و موفقیت برآنهاست.
2- کسب اطلاعات در زمینه ی مدیریت و سازماندهی کلاس: اطلاعاتی در ارتباط با منابع در دسترس ومیزان توانایی دانش آموزان در استفاده از منابع، کیفیت و چگونگی فعالیتهای دانش آموزان در استفاده از منابع تجربیات یادگیری.
3 -کسب اطلاعات درباره روش های تدریس: به کارگیری روش های خلاقیت و پژوهش
4- کسب اطلاعاتی درباره ی روابط با دانش آموزان: که شامل اطلاعاتی راجع به نحوه ی
برخورد معلم با دانش آموزان و میزان تماس و ارتباط دانش آموزان با معلم می شود.
5- کسب اطلاعات درباره ی کیفیت یادگیری و موفقیت دانش آموزان: اطلاعاتی در ارتباط با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، انتظارات معلمان از دانش آموزان، توان شفاهی و عملی دانش آموزان.
6 - کسب اطلاعات درباره ی چگونگی نگهداری سوابق دانش آموزان: در این زمینه اطلاعاتی درباره ی روشهای جمع آوری سوابق، میزان امکان پذیری برنامه ریزی از روی سوابق نیاز است .( صفوی نیا، 1388 )
وظایف نظارت مدیران، سوگرفته به برنامه ی آموزشی
1- تدوین هدفهای بازدهی درسی: تبدیل هدفهای کلی به هدفهای ویژه ی درسی
2- سنجش نیازها و انجام تحقیق: سنجش شرایط موجود برای تعیین نحوه ای که برنامه
های مدرسه بتواند به طور مؤثر نیازهای یادگیرنده را برطرف سازد.
3- توسعه ی موجود و برنامه ریزی تغییرات : سازماندهی محتوای درسی و بازنگری
برنامه های موجود برای ربط بیشتر آنها،
4- ارتباط برنامه ها با خدمات مختلف: گره زدن مؤلفه های درسی بسیار موجود در مدرسه و جامعه
5- انتخاب مطالب و اختصاص منابع: تحلیل مطالب درسی در دسترس و اختصاص آنها به برنامه ها مناسب.
6 -هدایت و نوسازی کارکنان آموزشی درسی: معرفی برنامه درسی به معلمان جدید و کمک به کارکنان موجود در افزایش توامندی خود.
7- پیشنهاد تعدیل در تسهیلات: طرح برنامه برای دوباره سازی تسهیلات و مناسب ساختن آنها با برنامه درسی و در صورت امکان پیشنهاد نیاز به تسهیلات جدید.
8- تخمین هزینه و توصیه هایی برای کاربرد وجوهات پیش بینی شده.
9- آمادگی برای برنامه های درسی: تشکیل گروهها و واحدهای مختلف درسی فراهم
آوردن فرصتهای ضمن خدمت برای توسعه ی درسی.
10- تهیه و ترویج اوصاف برنامه های مدرسه: نوشتن اوصاف درست برنامه های مدرسه و
رساندن اطلاعات فعالیتهای موفق به جامعه.(وایلز و باندی، تابستان 1379 ، ص 29)
ایجاد فضای خلاقیت و توامندی در مدرسه و کلاس
1-برای کسب موفقیت، همه ی دست اندرکاران تحقق هدفهای برنامه ها را در برنامه ریزی مشارکت دهید.
2-دانش آموزان را در انتخاب راه و روش های موفقیت آزاد بگذارید و از ابتکارات آن ها
استقبال کنید.
3-فرصت و امکان مبادله ی افکار و ایده های نو را برای افراد و گروهها بوجود آورید.
4-از روش های بارش مغزی یا سیال سازی ذهن بهره ی کافی بگیرد.
5- از سخت گیری های مقرراتی بپرهیزید.
6-از بازخوردهای مثبت و فوری برای افزایش انگیزش استفاده کنید.
7-از واگذاری مسئولیت به افراد و گروهها نهراسید.
8- مدیریت در یادگیری، خودگردانی و خود ارزیابی راترویج دهید.
9- در مدیریت و راهبری آموزشی، مبتکر و خلاق باشید
10 - شیوه های ارزش یابی را با تنوع روش های کسب موفقیت دم ساز کنید (سایت پرشین بلاگ، 1388)
توسعه ی توانمندی های اعضا نیز مستلزم رعایت نکاتی است.
1- توانایی مدیریت شامل رفتار فردی، مشاوره و هدایت، رفتار تیمی
2-توانایی فنی کارکنان مانند حل مشکلات، گسترش کارکردهای کیفیت.
3- توانایی شخصی کارکنان مانند کارتیمی، توجه به خواسته های مشتریان
اعتقاد اساسی براین است که تأکید اساسی باید روی توانایی مدیریت باشد. (ماهنامه دانش، 1384 ،ص 9)
مدیران آموزشی و برنامه و اهداف
یکی از ویژگی های مدیران آموزشی،توانایی در تفکر و برنامه ریزی استراتژیک است . این
گروه از مدیران دارای یک ویژگی برجسته هستند و آن اهل تفکر خلاق بودن است. آنها درباره ی پیامدهای ثانوی هر تصمیم با استفاده از ذهن و قدرت تفکر، از خود ابتکارات شایسته ای بروز می دهند.(سایت آفتاب، 1388)
مدیران برای رسیدن به هدف مدرسه محوری باید نکاتی را در نظر بگیرند:
1- بازنگری در توزیع قدرت، مسؤولیت و منابع
2- تعریف حدود و اختیارات و مسؤولیت ها
3 - تعهد منابع مالی کافی
4- ایجاد توانایی لازم برای اجرای نقش های جدید
5 -رویارویی بانیازهای اطلاعاتی و ارتباطی(یونسکو و یونیسف، 1379 ،ص 16)
مهارت فنی مدیران آموزشی
منظور قدرت و توانایی است که مدیران آموزشی دارا بوده و بر این اساس با بهره وری از
دانشها و فنون و روشها به ایفای وظایف هی پردازند. به عبارت دیگر، آنان از کفایت علمی و فنی و تخصصی برخودارند و در بهره گیری از فنون و ابزار ورزیدگی دارند.(صافی، 1384 ،ص 109) از آنجا که مدیران آموزشی باید مورد قبول کارکنان قرار گیرند ایجاب می کند که علاوه بر ویژگی های عمومی از دانش عمومی و تخصصی به تناسب سطح مدیریت خود برخودار باشند(صافی، 1380 ،ص 41)
مهارت انسانی
میزان برای تعامل پویا با کارکنان بایداصولی مانند قرار دادن اطلاعات در اختیار همه ی
کارکنان ایجاد خودمختاری از طریق مرزبندی و جایگزین کردن سلسله مرابت با تیمهای
خودگردان را رعایت کنند(بلانچارد و همکاران، 1378 ،ص 106)
مدیریت روابط انسانی موجب حفظ و بهبود روحیه و رضایت شغلی کارکنان می شود، در نتیجه شرایط مناسبی برای همکاران در فرآیندهای تولیدی سازمان بوجود می آید و در نهایت توسعه ی کمی و بهبود کیفی نتایج بدست آمده را موجب می شود.(کوهستانی، 1376 ، ص 21)
مهارت ادراکی
منظور قدرت و توانایی مدیران آموزشی در جهت شناخت و درک مسائل و مشکلات
مؤسسه ی آموزشی است. مدیران واجد این مهارت قادرند به دریافت اطلاعات وتحلیل مسائل سازمان پرداخته و با توجه به اهداف سازمان به تهیه ی طرحها و ارائه راه حلها بپردازند . نتیجه« اثر بخشی » و « کارایی » آنکه مدیران واحد مهارتهای فنی، انسانی و ادارکی از دو خصیصه برخودارند اموری نظیر کارگزینی، امورمالی و... مهارت فنی می طلبد و اموری چون مدیریت مدارس و ایفای نقش مشاوره، بیشتر مهارت انسانی و ایفای نقش مدیریت در سطوح بالای سازمان نظیر مدیران کل و...مهارت ادارکی را نیاز دارد. این نوع از مدیران بالای سازمان آموزشی، دارای هنر و علم مدیریت بوده و با بهره گیری از تجراب علمی بر میزان کارایی و سودبخشی خود می افزایند و به سیاست گذاری آموزش و پرورش می پردازد(صافی، 1384 ،ص 110)
نتیجه گیری
نتیجه ای که از این مقاله برایم حاصل شد بدین شرح است که لزوم موفقیت و تحقق اهداف و برنامه های آموزشی، خلاقیت مدیران این قسمت است، در دنیای امروزی ضامن بقای سازمانها خلاقیت مدیران است؛ مدیریتی که بتواند با در نظر گرفتن یک هدف معین به برنامه ریزی کارآمد دست بزند.
مدیران آموزشی نباید خود تنها در قید و بند یک چارچوب قرار داده و بدون هیچگونه خلاقیتی به برنامه های از پیش تعیین شده بپردازند بلکه باید در چارچوب وظایف خود تفکرات و نظرات خود و دیگران را در راستای تحقق هدف مورد نظر پیاده کنند.

منابع و مأخذ
1 - الوانی، مهدی( 1372 )- مدیریت عمومی، چاپ ششم- تهران، نشرنی
2- بلانچارد، کارلوس و راندولف- مدیریت تواناسازی کارکنان، چاپ اول - مترجم : مهدی
ایران نژاد بارپاریزی( 1378 )-تهران، نشر مدیران
3- خورشیدی، عباس و غندالی، شهاب الدین( 1380 )- مدیریت آموزشی و آموزشگاهی، چاپ اول- تهران، انتشارات پسین.
4- رضائیان،علی( 1372 )- اصول مدیریت، چاپ چهارم-تهران، انتشارات سمت.
5- صافی، احمد( 1384 )- سازمان و مدیریت در آموزش و پرورش،چاپ هشتم -تهران،
انتشاران ارسباران.
6- صافی، احمد( 1380 )- سازمان و اداره ی اداره ی امور مدارس،چاپ سوم-تهران، انتشاران ارشد.
7- کوهستانی،علی( 1376 )- مهارت انسانی-فصلنامه ی مدیریت آموزش و پرورش - شماره19- مسلسل 16 ،صص 22
8- نائلی،علی( 1364 )- مدیریت آموزشی و رفتار سازمانی، چاپ اول-تهران، مرکز انتشارات و چاپ دانشگاه شهید چمران.
9-توسعه ی توانایی ها- ماهنامه ی دانش(مدیریت دانش سازمانی )- ( 1384)
10- وایلز، جان و باندی، جوزف- نظارت در مدیریت، چاپ حیدری- مترجم : محمد رضا
بهرنگی( 1379 )- تهران، انتشارات کمال تربیت با همکاری نشر شهریور.
11- گیبسون، مارسی- مهارتهای لازم برای موفقیت در مدیریت، چاپ اول - مترجم :امیر
رشیدی نیک(-) – تهران، انتشارات مرکز آموزش و مدیریت.
12 - یونسکو و یونیسف- نوآوری در مدیریت مدرسه محور، چاپ اول - مترجم : فاطمه
فقیهی( 1379 )تهران، انتشارات مدرسه.
13 - صفوی نیا، پروین( 1388 )- نظارت و کنترل در مدیریت آموزشی
www.modiryat.com
14- مباشری، موسی( 1388 )-وظایف مدیر آموزشی
http://ml3.parsi blog.com
15- خلاقیت مدیران (1388) www.daneshname.roshd.ir
16- جمعیت گیری خلاقیت در سازمانهای آموزشی (1388)
www.Fekrenoorg
www.aftab.ir -17 پرورش تفکر خلاق (1388 )
18-خلاقیت در آموزش و پرورش (1388 )
www.tafahomnews.com
19-ویژگی های افراد خلاق (1388 )
www.Zibaweb.ir
20 - موسوی زاهد، محمد رضا( 1388 )-ایجاد فضای خلاقیت در مدرسه و کلاس
درس.
http://isedor.persian blog.ir